🌕 Prostat Spesifik Antijen Psa Nedir

ProstatSpesifik Antijen (yani PSA), yalnız erkeklerde bulunan prostat bezi tarafından üretilen bir proteindir. Prostat bir salgı bezi olup, semenin (meni) %20-30’luk bir kısmını üretir. Boşalma sırasında meniyle dışarı atılan PSA’nın görevi meninin sıvılaşmasını sağlamak, bu sayede spermin kadının yumurtasını PSAtest seçenekleri. 2019; Tarafından yazılmıştır Dr Colin Tidy Tarafından gözden geçirildi Dr Adrian Bonsall. Prostat spesifik antijen (PSA) testi, prostat kanseri olup olmadığını görmek ve prostat kanseri tedavisini izlemek için kullanılan bir kan testidir. PSA testi size prostat kanseri olup olmadığını kesin olarak PSA değerleri günden güne değişebilir ve yaşla birlikte artar. Ayrıca supin pozisyon PSA değerlerini düşürürken, prostat manüplasyonu PSA düzeyinde artışa neden olabilir. Biolojik Referans. Yaş aralığı PSA düzeyi (ng/mL) 40- 49 yaş 0-2,5 50-59 yaş 0-3,5 60-69 yaş 0-4,5 70-79 yaş 0-6.5. Çalışma Yöntemi. ECLIA İyihuylu prostat büyümesi 40 yaşın altındaki erkeklerde çok fazla görülmemektedir. 50-59 yaşları arasında ise yaklaşık 100 erkekten 20’sinde iyi huylu prostat sorunu ortaya çıkmaktadır. Üroloji hekimleri tarafından değerlendirilen Prostat Spesifik Antijen yani PSA testiyle sorunun ne olduğu belirlenmeye çalışılır. Prostatspesifik bir antijen (PSA) testi, bir erkeğin kanındaki PSA seviyesini ölçer. PSA, mesanenizin hemen altındaki küçük bir bez olan prostat hücrelerinin ürettiği bir proteindir. PSA her zaman tüm vücudunuzda düşük seviyelerde dolaşır. Bir PSA testi duyarlıdır ve ortalamadan yüksek PSA seviyelerini tespit edebilir. 1 PSA veya PSA Testi Nedir? PSA, prostat kanseri taramasında kullanılan kan testidir. Bu test ile kandaki prostat spesifik antijen miktarı ölçülür. PSA erkeklerde idrar kesesinin altında yer alan prostat isimli organda kanserli veya normal dokuda salgılanan bir proteindir. PSA proteini meni içinde, prostatta veya çok az kısmı da ProstatBiyopsisine Hazırlık, Prostat Biyopsisi Sonrası Takip PSA (Prostat Spesifik Antijen) - PSA Nedir? PSA'yı Yükselten Durumlar, PSA Volalitesi, Yaşa Özgü PSA, Serbest PSA - Prostat spesifik antijen (PSA) testi: Prostat kanseri olasılığına yönelik kan testidir. - İdrar akım hızı testi: İdrar akım hızını, işeme şeklini ve rezidü idrar miktarını Background Our recently reported finding of rapid bi-exponential elimination of free prostate-specific antigen (PSA) after radical retropubic prostatectomy in patients with moderately elevated PSA levels, which contrasted a very slow, linear elimination of PSA complexed to alpha-1-antichymotrypsin (ACT), prompted us to study whether these elimination rates were applicable for patients XVfc. İdrar Kaçırma Nedir? İdrar kaçırma – yani mesane kontrolünün kaybı – istenmeyen, devamlı veya düzenli aralıklarla idrar tutamama durumudur. İdrar kaçırmanın şiddeti, öksürdüğünüzde veya hapşırdığınızda ara sıra idrar kaçırmaktan, tuvalete yetişemeyeceğiniz ani ve güçlü bir idrara çıkma dürtüsüne, ve neredeyse hiç tutamama ölçüsüne kadar değişen bir yelpazeyi kapsar. Ped testine göre objektif olarak hafif orta ve şiddetli idrar kaçırma şeklinde derecelendirilebilir. İnsanlar daha sık ortaya çıksa da, idrar kaçırma yaşlanmanın kaçınılmaz bir sonucu değildir, aynı durum genç insanlarda da görülebilmektedir. Kadınlar, erkeklere göre idrar kaçırma sorunu daha fazla görülmektedir Kadınlarda %6-40, Erkeklerde ise %17-40. İdrar Kaçırma Tipleri 1-Stres inkontinansidrar kaçırma Stres tipi idrar kaçırma; öksürme, hapşırma, gülme, egzersiz yapma veya ağır bişey kaldırma gibi stres ve efor durumların oluşan idrar kaçırmayı ifade eder. Bu zorlamalar sırasında mesane içindeki basınç artar, idrar tutmayı sağlayan kaslar ve mekanizmalar bu basınca karşı koyamaz ve idrar kaçırma oluşur. 2-Sıkışma tipi idrar kaçırma Sıkışma tipi idrar kaçırma ani-acil idrara çıkma ihtiyacı ile birlikte tuvalete yetişememe veya idrarı geciktirememe durumudur ve idrar bu esnada kaçar. İdrar kaçağı bir damla ila idrarın tamamını kaçırma derecesinde olabilir. gece idrara kalkma ihtiyacı belirgindir. Bu tip idrar kaçırma, enfeksiyon gibi basit problemden; nörolojik bozukluk veya diyabet gibi daha ciddi durumlardan kaynaklanabilir. 3- Taşma inkontinansı Tamamen boşalmayan bir mesaneden kapasite dolduktan sonra damla damla sürekli idrar kaçırmayı ifade eder. 4- Fonksiyonel inkontinans Fiziksel veya zihinsel bir bozukluk nedeniyle, tuvalete zamanında gitmeyi engelleyen durumlar söz konusudur. Eklem hastalıkları, felç, sinir sistemi hastalıkları gibi kişinin lavaboya zamanında yetişmesini engelleyen fiziksel veya ruhsal kısıtlılıklar nedeniyle ortaya çıkan idrar kaçırma tipidir. Örneğin, şiddetli artrit durumunda pantolonunuzun düğmelerini yeterince hızlı açamamak gibi fonksiyonel problemler vardır. 5-Karışık tipte idrar kaçırma Birden fazla idrar kaçırma tipi birlikte ise karma veya karışık tipte idrar kaçırma terimi kullanılmaktadır. Tipik olarak hem sıkışma hem de stres idrar kaçırmanın birlikte olduğu bir durum; karışık tipte bir idrar kaçırmaya örnek olabilir. 6. Devamlı idrar kaçırma İdrar yolları ile vajina arasında oluşan normal dışı bir açıklık gibi fistül nedeniyle oluşan sürekli idrar kaçırma durumudur. Bu fistül idrar kanalı ile rektum arasında da olabilir. 7. Geçici idrar kaçırma İdrar yolu enfeksiyonu, bazı ilaçların kullanımı gibi geçici bir durum nedeniyle ara sıra idrar kaçırmayı ifade eder. Doktora Ne Zaman Görünmeli ve Nasıl Hazırlanmalı? Hastaların çoğu idrar kaçırma durumunu belirtmekten rahatsızlık hissettikleri, utanç duydukları için tedavisiz kalmaktadır, uygulanabilir basit yaşam tarzı ve diyet değişiklikleri yaparak kendi kendine idrar kaçırma şikayetini önlemeye ve tedavi etme yoluna gitmektedir. İdrar kaçırma sıklıkla meydana geliyor veya günlük yaşam kalitesini etkileyecek boyutta ise çekinmeden doktora görünmek ve tıbbi yardım almak önemlidir. İdrar Kaçırma durumunda tıbbi yardım almak önemlidir. Çünkü Sosyal yaşantınızı ve etkileşimlerinizi kısıtlanmasına neden olabilir Yaşam kalitenizi olumsuz etkiler Özellikle yaşlı hastalarda tuvalete yetişirken kazalar olabilir, düşme riski vardır İdrar kaçırmanın nedeni olabilecek, altta yatan çok daha ciddi bir problemin belirtisi olabilir. Doktora gittiğinizde idrar kaçırma ile ilgili sormanız gereken sorular şunlar olmalıdır İdrar kaçırmanın nedeni ne olabilir? Bu problemin kalıcı bir tedavisi var mı? Hangi testleri yaptırmak gerekir? Tedavi seçenekleri nelerdir, hangisini öneriyorsunuz ve bana nasıl faydalı olacak? Tedavi alırsam veya almazsam sonuç ne olur, aylarda ve yıllarda sonra neler olabilir? İlaç tedavisi idrar kaçırmamı önleyebilir mi? İlaç tedavisinin yan etkileri nelerdir? Ameliyat ihtiyacım varmı ve mutlak gerekli mi? Hangi ameliyat seçenekleri var? Tedaviden ne zaman sonra fayda görebilirim? İdrar Kaçırmanın Sebepleri ve Risk Faktörleri Nelerdir? İdrar kaçırma, günlük alışkanlıklardan, altta yatan tıbbi koşullardan veya fiziksel sorunlardan kaynaklanabilir. Buna göre idrar kaçırmalarını geçici ve kalıcı yani sebat eden idrar kaçırma olarak iki gruba ayırabiliriz. 1- Geçici idrar kaçırma Bazı içecekler, yiyecekler ve ilaçlar bağlı olarak gelişen idrar kaçırmaları geçicidir, buna neden olan ilaç, gıda veya ilaçlar değiştirildiğinde ortadan kalkabilir Geçici idrar kaçırmaya neden olan yiyecek, içecek ve ilaçlar şunlardır Alkol Kafein Gazlı içecekler ve maden suyu Yapay tatlandırıcılar Çikolata Şili biberi Baharat, şeker veya asit içeriği yüksek gıdalar, özellikle turunçgiller Kalp ve tansiyon ilaçları, sakinleştiriciler ve kas gevşeticiler Yüksek dozlarda C vitamini alımı İdrar yolu enfeksiyonu Enfeksiyonlar mesaneyi tahriş ederek güçlü idrara çıkma dürtüsüne ve bazen de idrar kaçırmaya neden olabilir. Kabızlık Rektum mesanenin komşuluğundadır ve hemen hemen aynı sinirleri paylaşır. Rektumdaki sert-katı dışkı, bu sinirlerin aşırı aktif olmasına ve idrar sıklığının artmasına neden olarak geçici idrar kaçırmalarına neden olabilir. 2- Kalıcı ve Sebat Eden İdrar Kaçırmalar Altta yatan fiziksel problemlerin veya değişikliklerin neden olduğu kalıcı bir durumlara bağlı sebat eden ve kalıcı idrar kaçırma nedenleri şunlar olabilir Gebelik Hormonal değişiklikler ve bebeğinfetüsün artan ağırlığı stres tipi idrar kaçırmaya yol açabilir. Doğum Vajinal yani normal doğum, mesane kontrolü için gerekli olan kasları zayıflatabilir ve mesane sinirlerine ve destekleyici dokulara zarar vererek, pelvis tabanının sarkmasına-gevşemesine prolaps yol açabilir. Sarkma ile mesane, rahim, rektum veya ince bağırsak normal olması gereken konumundan daha aşağı doğru itilebilir ve vajinaya doğru çıkıntı yapabilir. Bu durum idrar kaçırmaya neden olabilir. Yaşlanma Mesane kasının yaşlanması, mesanenin idrar depolama kapasitesini azaltabilir. Ayrıca, yaşlandıkça istemsiz mesane kasılmaları daha sık hale gelir ve sıkışma tipi idrar kaçırmaya neden olabilir. Menopoz Menopozdan sonra kadınlar, mesane ve üretranın iç-astarını sağlıklı tutmaya yardımcı olan kadınlık hormonu-östrojeni daha az üretirler. Bu dokuların hormon çekilmesine bağlı vasfını kısmen kaybetmesi, kuruması idrar kaçırmaları tetikleyebilir ve şiddetlendirmeye neden olabilir. Prostat büyümesi Özellikle yaşlı erkeklerde, idrar kaçırma genellikle iyi huylu prostat büyümesi olarak ortaya çıkmaktadır. Prostat kanseri Tedavi edilmemiş prostat kanseri ile ilişkili olarak erkeklerde stres veya sıkışma tipi idrar kaçırma ortaya çıkabilirken, daha sık olarakta prostat kanserinde yapılan cerrahi, fokal tedavi, radyoterapi sonrası ve tıbbi tedavilere bağlı temel komplikasyon olarak idrar kaçırma görülmektedir. İdrar yolu tıkanıklığı ve darlığı İdrar yolunun herhangi bir yerindeki bir tümör, darlık gibi normal idrar akışını engelleyen durumlar taşma tipi idrar kaçırmaya yol açabilir. Yine idrar yolları taşları – mesanede oluşan sert, taşa benzer kitleler – bazen idrar sızıntısına, idrar kaçırmalarına neden olabilir. Nörolojik bozukluklar Multipl skleroz, Parkinson hastalığı, felç, beyin tümörü veya omurilik yaralanması, mesane kontrolünde görev alan sinir sinyallerini engelleyerek idrar kaçırmaya neden olabilir. İdrar Kaçırmanın Risk Faktörleri Nelerdir? İdrar kaçırma riskini artıran faktörler şunlardır Cinsiyet Kadınların stres tipi idrar kaçırma olma olasılığı daha yüksektir. Hamilelik, doğum, menopoz ve normal kadın anatomisi bu farktan sorumlu tutulmaktadır. Bununla birlikte, prostat sorunları olan erkeklerde, sıkışma ve taşma tipi idrar kaçırmaları açısından riski altındadır. Yaş Mesane kasının yaşlanması, mesanenin idrar depolama kapasitesini azaltabilir. Ayrıca, yaşlandıkça istemsiz mesane kasılmaları daha sık hale gelir ve sıkışma tipi idrar kaçırmaya neden olabilir. Aşırı kilo-obezite Ekstra ağırlık, mesane ve çevresindeki kaslar üzerindeki baskıyı artırır ve direnci zayıflatır, sonuçta öksürürken veya hapşırırken idrarın sızmasına ve kaçmasına neden olabilir. Sigara içmek Tütün kullanımı idrar kaçırma riskini artırabileceği gösterilmiştir. Aile öyküsü Yakın bir aile üyesinde idrar kaçırma , özellikle de sıkışma tipi idrar kaçırma varsa, bu duruma idrar kaçırma gelişme riski diğer insanlara göre daha yüksektir. Bazı hastalıklar Nörolojik hastalıklar ve diyabet gibi kronik hastalıklarda, idrar kaçırma riski daha yüksektir. Prostat Ameliyatları Prostat ve pelvik ameliyatlar idrar kaçırma açısından risk faktörü sayılmaktadır. İdrar Kaçırmanın Yan Etkileri-Komplikasyonları Kronik idrar kaçırma durumunda şu yan etkiler beklenir Cilt problemleri İdrar kaçağına bağlı sürekli ıslaklık ciltte döküntülere, cilt enfeksiyonlara ve yaralara neden olabilir. İdrar yolu enfeksiyonları İdrar kaçırma, tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu riskini artırmaktadır. Günlük yaşam kalitesinde bozukluk İdrar kaçırma günlük yaşam üzerinde olumsuz etkiler kaçınılmaz olabilmektedir. İdrar kaçırma; sosyal, ibadet, iş ve kişisel ilişkilerinizi etkileyebilir. İdrar kaçırma Önlenebilir mi? İdrar kaçırma her zaman önlenebilir değildir. Ancak, kaçırma riskini azaltmaya yönelik bazı önlemler alınabilir. Bu önler arasında Sağlıklı bir kiloyu koruyun Pelvik taban egzersizleri yapın-Kegel egzersizleri Kafein, alkol ve asitli yiyecekler gibi mesane tahriş edici maddelerden kaçının İdrar kaçırma nedeni olan kabızlığı önlemek için daha fazla lifli gıdalar tüketin Sigara içmeyin veya sigara içiyorsanız bırakmak için yardım alın İdrar Kaçırma Nasıl Teşhis Edilir? İlk olarak hangi tip idrar kaçırma olduğunu belirlemek önemlidir, ve teşhisde ilk basamaktır. Bu bilgi tedavi kararlarına ve tedavi şekline rehberlik edecektir. Tıbbi Özgeçmiş-Hikaye Hangi tip idrar kaçırma olduğunu anlamak için kapsamlı bir öykü ve fizik muayene ile özgeçmişinizde idrar kaçırma ile ilgili olabilecek başka hangi rahatsızlıklarınızın olduğunu veya hangi ilaçları aldığınızı öğrenmek isteyecektir. Genel olarak sorulabilecek sorular şunlardır Şikayetin başlangıcı ve gelişim süreci, günlük idrar kaçırma sayısı ve miktarı İdrara sıkışma hissinin aniden oluşması, öksürme veya gülme ile idrar kaçırma, İdrar yaptıktan sonra mesaneyi tam boşalıp boşalmadığı hissi, idrarda yanma hissi, sık idrara gitme veya gece idrara çıkma ihtiyacı ve bunların sayısı gibi idrar kaçırma tipini belirlemeye yardımcı olabilecek sorular Şikayetin adet siklusu veya cinsellikle ile ilişkisi olup olmadığı Şikayeti azaltan veya şiddetlendiren durumlar Mevcut hastalıklarışeker hastalığı, nörolojik hastalıklar, hipertansiyon vs ve bunlara ilişkin kullanılan ilaçlar Sigara içme durumu Günlük tüketilen sıvı miktarı ve dağılımı Günlük kahve ve alkol tüketimi Geçirilen ameliyatlar kabızlık sorgulaması Gebelik ve doğum sayısı ve şekli Menopoz durumu Fizik muayene İdrar kaçırma yakınması olan hastalarda olmazsa olmaz olan detayı bir muayenedir. Ayrıntılı genel fizik muayene, genital, nörolojik, erkekte rektal, kadın hasta ise jinekolojik muayene yapılır. Jinekolojik muayenede dış genital organların muayenesi dışında, vajinal muayenede hasta ıkındırılarak pelvik bölgedeki kas ve bağ dokusu zayıflamaları mesane, rahim, rektum gibi organların vajina içine doğru fıtıklaşmasının olup olmadığı konrol edilir. Ped Testi Pet testi somut testlerden biridir. Kısa süreli ped testinde; ağırlığı belli olan bir ped pet hastaya verilir ve ağızdan bol miktarda sıvı alması söylenir, 1 saat süresince hastadan öksürmesi, merdiven çıkması, oturup kalkması gibi karın içi basıncını arttıran hareketleri yapması istenilir. Süre bitiminde pet çıkarılır ve ağırlığı tekrar ölçülür; fark kaçan idrar miktarını bize gösterir. Uzun süreli Ped testinde ise hastaya verilen ped hastanın şikayetine göre 1 ila 24 saat tutulur ve yine bazı karın içi basıncını artıran hareketler yapması söylenir, bu süre sonunda ped veya pedler tekrar tartılır ve idrar kaçırma şiddeti belirlenmiş olur. Buna göre; İdrar kaçağı 2 gr dan az ise normal, 2-10gr arasında ise hafif, 10-50 gr ise orta, 50 gr dan fazla ise şiddetli idrar kaçırma olarak değerlendirilir. Stres testi Mesane yaklaşık 300 cc dolu iken, mesane ile tercihen hastanın idrar kaçırdığını ifade ettiği pozisyonda oturarak veya yürürken, önce ıkınma manevrası eşliğinde, sonra hasta öksürtülür ve idrar kaçağı olup olmadığına bakılır, idrar kaçağı izlenirse stres testi pozitiftir denilir. Bu test tek başına bir şey ifade etmeyebilir, ancak hastanın hastanın idrar kaçırdığının bir kanıtı olarak değerlendirilir. Hasta sorgulama Formları İdrar kaçırmanın günlük yaşam kalitesini ne kadar etkilediğini ve yakınmaların objektif bir zemine oturtmak için hastaya bir form doldurması istenir. Bu formlar tedavi sürecinde ve tedavi kontrollerinde tekrar ettirilir, şikayetlerin ne ölçüde düzeldiliği konusunda yardımcı olacaktır. İşeme günlüğü Belirli bir zaman aralığında işeme zamanı, işeme hacmi, aldığı sıvı miktarı, idrar kaçırma sayısı ve miktarı, ve fiziksel aktivitelerini kaydetmesi istenilir. Böylece hastanın işeme düzeni, tuvalet alışkanlıkları belirlenir. İşeme günlüğü 7 güne kadar tutulabilir ancak 3 günlük bir kayıt genellikle yeterli olur. İdrar Analizi Basit bir idrar tetkiki, idrar yolu enfeksiyonu, kanama ve diğer metabolik anormallikleri hakkında bize ipuçları verebilir. İdrar kaçırma şikayeti olan hastalarda istenmesi gereken temel tetkiktir. Kalıntı İdrar Miktarı İdrar yaptıktan sonra idrar torbasında kalan idrar, artık idrar miktarıdır. İşeme sonrası kalıntı idrar olarak da adlandırılır. Bir kateter yardımı ile veya ultrasonografi ile ölçülebilir. Kalıntı, idrar kaçırmayı kötüleştirebilir veya idrar yolu enfeksiyonu olmasını körükleyebilir. Mesanede çok miktarda artık idrar olması, idrar yolunda bir tıkanıklık veya mesane sinirleri ve kasları ile ilgili bir problem olduğu anlamına gelebilir. Ürodinamik Değerlendirme Ürodinamik inceleme idrar yapma döngünüz hakkında ve mesanenin nasıl kasıldığı hakkında daha fazla bilgi elde etmek için yapılan bir testtir. Özellikle nörolojik problemi olanlarda ve ameliyat düşünülen hastalarda yapılması tavsiye edilmektedir, idrar kaçıran hastalarda rutin yapılan bir işlem değildir. Bu işlem basit üroflowmetri denen işeme testi ve kompleks girişimsel ürodinamik inceleme şeklinde olabilir. 1-Üroflowmetri Üroflowmetri elektronik olarak idrar akım hızını ölçen basit bir incelemedir. Hastane polikliniklerinde veya muayenehanelerde kolaylıkla uygulanabilen bir testtir. Dolu bir mesane ile hastaya elektronik cihaza işemesi istenir; azami idrar akış hızı, işenen miktar ve işeme konfigürasyonu hakkında bilgi verir. 2-İnvaziv-girişimsel ürodinamik testler Cerrahi tedavi düşünülen, nörolojik problem düşünülen veya diğer testlerle teşhis konulamıyorsa yapılması uygun görülür. İnvaziv-girişimsel ürodinamik inceleme sırasında doktor veya hemşire, idrar yoluna ve makatarektuma, karın içi ve mesane basıncını ölçmek için birer kateter yerleştirirler. Yerleştirilen kateterden yavaşça sıvı gönderilerek idrar torbasının olarak dolmasına benzer bir durum oluşturulur ve tüm basınçlar dolum ve boşaltım sırasında ölçülür ve kaydedilir. Sistoskopi Sistoskopi, sistoskop adı verilen ışıklı-kameralı endoskop kullanılarak mesanenin ve idrar kanalınınüretra incelenmesine imkan sağlayan temel tanı/teşhis yöntemidir. Sistoskopi idrar kaçırmanın başlangıç testleri arasında yer almamaktadır. Bu test idrarda kanama gibi başka şikayetler olduğu zaman gereklidir. Ürodinamik incelemeye benzer biçimde tanıdan şüphe edilmesi halinde yapılabilir. Görüntüleme yöntemleri Ultrasonografi teşhis amacıyla kullanılan en sık görüntüleme yöntemidir. Ayrıca gerektiğinde ürografi, tomografi ve MR gibi daha ileri görüntüleme teknikleri devreye girer. İdrar yollarının görüntülenmesi; sistoskopi ve ürodinamik inceleme yöntemleri gibi idrar kaçırmanın başlangıç testleri arasında yer almamaktadır. İdrar Kaçırmanın Tedavisi Nasıl Yapılmaktadır? İdrar kaçırmanın tedavisi, kaçırmanın tipine, şiddetine ve altta yatan nedene bağlı olarak değişkenlik göstermektedir ve birçok tedavi yöntemi vardır. Tedavilerin bir kombinasyonu gerekebilir. Hayat tarzı değişiklikleri, mesane ve pelvik taban kas egzersizleri gibi bazı tedbirler ilk başlarda işe yarayabilir. Ameliyat ve ilaç tedavileri gibi yöntemler, bu yöntemler işe yaramadığında uygulanabilir. İlaç tedavisi genellikle bazı hayat tarzı değişiklikleri, mesane ve pelvik taban egzersizleri gibi bazı kendi başına sorunun üstesinden gelme tedavileri ile birleştirilebilir. İdrar kaçırma rehabilitasyonu, pelvik taban kas egzersizlerinin öğretilmesi, biofeedback ve elektrik stimülasyonu uygulamalarını kapsar, fizyoterapist ya da daha spesifik adıyla üro-terapistler tarafından uygulanır. Doğru kasları belirlemenize, kasılmayı ve gevşetmeyi öğrenmek için bir pelvik taban fizyoterapisti ile çalışmanızı veya biofeedback tekniklerini denemenizi önerilebilir. 1-İdrar Kaçırmanın Kişisel Yönetimi ve İlaçsız tedavisi Hayat Tarzı Değişiklikleri Günlük diyette ne zaman, neyi, ne kadar içtiğinize veya yediğine bakarak idrar kaçırmayı etkileyen yiyecek ve içecekleri hastalar tahmin edebilir. Bunu anlamanın en iyi yolu, farklı yiyecek ve içecekleri denemek ve etkilerini görmektir. Diyetteki bazı değişiklikler idrar kaçırma sorununu bir parça düzeltebilir. Günlük alınması gereken sıvı miktarını hekime daşırak ayarlamak basit bir çözüm olabilir. Kafein, alkol ve diğer vasıflı içecekler içecekler idrar kaçırmaya neden olmayabilir, fakat bazı kişilerde sıkışma hissini ve sık idrara gitmeyi artırabilmektedir. Bu yüzden içeceklerden kaçınmak idrar kaçırmayı bir miktar düzeltebilir. Acı-baharatlı yiyecekler, limon ve ağır kokulu peynirler gibi mesanede tahriş yapan gıdalardan uzak durmak veya yararlı olabilir. Kabızlık ve aşırı kilo alımının idrar kaçırma ile ilişkili bulunmuştur. Sağlıklı bir kiloya inmek ve bunu korumak, düzenli barsak alışkanlıklarına sahip olmak için, diyetle aldığınız yiyeceklerin dengeli olması, meyve, sebze ve lifli gıdalar içermesi oldukça önemlidir. Özellikle sağlıklı kiloya inmek şikayetlerde düzelme olduğunu görebilirsiniz. İdrar kaçağı ile ilgili sorunları, cilt tahrişini en aza indirgemek için yapılabilecek önlemler şunlardır Temizlik için bez kullanın Cildinizi havayla kurumasına izin verin Sık sık yıkama ve duştan kaçının çünkü bunlar vücudunuzun mesane enfeksiyonlarına karşı doğal savunmasını azaltabilir Cildinizi idrarın yaptığı tahrişten korumak için vazelin veya kakao yağı gibi bir bariyer krem ​​kullanabilirsiniz Özel emici ped ve iç çamaşırı kullanabilirsiniz. Özeklile fonksiyonel tip idrar kaçırma ve/veya gece idrar kaçırma şikayetiniz varsa, kullandığınız tuvaleti tuvalete giden yolu daha uygun hale getirebilirsiniz Tuvalete giderken takılıp düşebileceğiniz veya çarpabileceğiniz tüm halıları veya mobilyaları taşıyın. Yolunuzu aydınlatmak ve düşme riskini azaltmak için bir gece lambası kullanın. Mevcut bir banyo kapısını genişletin Yükseltilmiş bir klozet oturağı takın Mesane Eğitimi Mesane eğitiminin ilk aşaması 3-7 günlük bir işeme günlüğü-kaydı tutulmasıdır. Bu günlükte ne kadar sıvı içtiğiniz, ne sıklıkta idrar yaptığınız ve ne kadar idrar miktarınız olduğu kaydedilir. Bu bilgiler ışığında hekim günlük idrar yapma sıklığı konusunda önerilerde bulunacak ve sizden bunları yapmanızı isteyecektir. Eğer mesane eğitimi başarılı olmuşsa mesane kapasitesi artar ve daha fazla idrarı depolayabilecektir Mesane eğitiminde, idrara gitme dürtüsünü başladıktan sonra idrara çıkmayı geciktirmek ve ertelemek işin ilk adımı olabilir. Her idrara çıkma dürtüsü hissettiğinizde 10 dakika geciktirmeye çalışarak başlayabilirsiniz. Amaç, sadece her 3-4 saatte bir idrar yapana dek tuvalete gitme gitmeyi ertelemek geciktirmektir. Mesane kapasitesini artırmak, taşma tipi idrar kaçırması olan hastalar için uygun değildir, tam tersi olumsuz etki yapabilir. Taşma tipi idrar kaçırmada diğerlerinin aksine, mesaneyi tamamen boşaltmak için gayret sarf etmek gereklidir. Çift işeme; ilk işemede idrar bittikten sonra, ardından birkaç dakika beklemek ve tekrar ikinci olarak işemek anlamına gelir, yani tekrar tekrar idrar yaparak mesanenin tamamen boşalmasını temin etmek amaçlanır. Ayrıca idrar hissini beklemeden 3-4 saatte bir idrara gitmek önerilir. Pelvik Taban Kas EgzersizlerKegel Pelvik taban kasları mesaneyi ve karın içi organları destekler ve sarkmasını önleyici görevleri vardır, aynı zamanda idrarı tutan kaslarıdakapak-sfinkter ihtiva eder- kapsar. Bu kaslar yaşlanma, bazı hastalıklar veya menopoz gibi hormonal değişiklikler ile birlikte tonusunu kaybeder ve zayıflar. Buda idrarı yeterine tutmaya muktedir olmayabilir, efor ve stres durumlarında hapşırma ve öksürme gibi hasta idrar kaçırır. Yaşlanma dışında, kadınlarda, gebelik ve doğumlar pelvik taban kaslarını zayıflatmaktadır. Erkeklerde ise prostat ameliyatları özellikle prostat kanseri ameliyatları ve bilhassa radikal prostatektomi pelvik taban kaslarını zayıflatabilir. Pelvik taban kas egzersizleri ve bu egzersizler için dizayn edilmiş programlar; idrar kaçırmayı kısmen düzeltebilir. Pelvik taban kas egzersizleri ve bu egzersizler için dizayn edilmiş programlar Kegel egzersizleri olarak bilinir. Kegel egzersizleri olarak da bilinen bu teknikler özellikle stres inkontinansı için etkilidir ancak aynı zamanda sıkışma tipi idrar kaçırmada etkili olabilir. Bu egzersizler idrar yaptıktan sonra, öncelikle idrar akışını durdurmaya çalıştığınızı hayal edin, rahat çömelmiş, oturur veya ayakta bir pozisyonda idrarınızı tutar gibi kendinizi sıkın ve gevşetin ve bunu egzersizi on defa tekrarlayın. Bir sonraki aşamada aynı egzersizi yapın fakat gevşetmeden önce 5 saniye kendinizi kasılı tutun. Bu şekilde 5 saniye tutmanıza uyum sağlamanız birkaç haftanızı alabilir. Ön pelvik taban kaslarınız bu şekilde daha da kuvvetlenecektir. Sonraki egzersiz arka pelvik kas tabanını hedef alır. Büyük tuvaletinizi tutar gibi kendinizi sıkın ve gevşetin. Bu egzersizi on defaya kadar tekrarlayın. Bir sonraki aşamada aynı egzersizi yapın fakat gevşetmeden önce 5 saniye kendinizi kasılı tutun. Bu egzersizi on defaya kadar tekrarlayın. Bu egzersizler size, her gün tekrarlandığında faydalı olacaktır. Bu egzersizler kasların güçlenmesi için en az üç ay yapılmalıdır. Unutmayalım ki bu egzersizleri çok fazla yapmak size zarar verebilir. Her egzersiz serisini bir defada 10 tekrardan fazla ve hergün üç seriden fazla egzersiz yapmamak gerekiyor. Biofeedbackbiyogeribildirim Tedavi Sıkışma tipi ve/veya stres tipi idrar kaçırma şikayeti olan kadınlarda pelvik kaslara yerleştirilen elektromiyogram elektrodlarıyla hastaya ilgili vücut bölgesini kontrol ederek elektronik sinyallerin nasıl değiştirilip, monitorize edileceğini öğretir. Bu yöntemde kas kontrolününmotor kontrolün takibi, bir ekran ve ses düzeni aracılığıyla görsel ve işitsel sinyaller halinde hastaya yansıtılır. EMG biofeedback, çizgili kas kasılması sırasında ölçülen elektromiyografik aktiviteyi gösteren, en sık kullanılan biofeedback tipidir. Bu yöntemle hasta sadece pelvik taban kaslarını kasmayı ya da gevşetmeyi, pelvik taban kaslarını ayırt edebilmeyi ve karın kaslarını kasmadan pelvik taban kaslarını seçici olarak kasmayı, gevşetmeyi ve kullanabilmeyi öğrenir. Böylece kas gücü ve kontrol kabiliyeti artar. Eğer hastada artmış bir pelvik taban kas aktivitesi varsa, bu yöntemle etkili ve seçici bir gevşeme de sağlanabilir. Biofeedback tedavisinin süresi ve sıklığı açısında bir standart olmamasına karşın genellikle, haftada 2-3 seans olmak üzere toplam 6-8 hafta arasında değişen sürelerde yapılmaktadır, hastanın durumuna göre bu süre 6 aya kadar uzatılabilir. EMG biofeedback uygulaması, bazı uygun hastalarda pelvik taban kaslarının yüzeyel ya da vajinal elektrotlarla uyarıldığı elektriksel uyarı tedavisi ile kombine edilebilir. Bu yöntemle, pelvik taban kas kasılma gücünde artış, idrarı tutan sfinkterin yani kapağın güçlenmesi ve mesanenin istenmeyen aşırı ve zamansız kasılmalarının azaltılması amaçlanır. Biofeedback ile elektriksel uyarı tedavisi birlikte kullanıldığı hastalarda, pelvik taban kas gücünde artış ve idrar kaçırma şiddetinde azalma olduğu kanıtlanmıştır. İdrar kaçırma tedavisinde kullanılan elektriksel uyarı tedavisi genellikle haftada 3 kez, 20-30 dk’lık seanslar şeklinde, 6-8 hafta süresince yapılmaktadır. İdrar kaçırmada akupunktur tedavisi Akupunktur; acus-iğne, puncture-batırma kelimelerinden türetilen, çok çeşitli hastalıkların tedavisinde kullanılan, vücut üzerinde bulunan belirli noktalara iğne batırmak suretiyle uygulanan, bilimsel bir tedavi yöntemi olarak kabul görmektedir. Bu tedavinin temel mantığı; kainattaki canlı cansız her yerde var olan enerji akışları arasındaki birliktelik, denge ve uyuma dayanır, yani bir denge ve uyum tedavisidir. 2- İdrar Kaçırmanın İlaçlarla Tedavisi Antimuskarinik İlaçlar Antimuskarinik ilaçlar sıklıkla sıkışma tipindeki idrar kaçırmayı tedavi etmek için kullanılan bir grup ilaçtır. Bu ilaçlar, mesane duvarındaki kası gevşeterek sıkışma tipindeki idrar kaçırmayı kontrol etmeye yardımcı olur. Mesane duvarını kasarak mesanenin boşalmasına neden olan zamansız kasılmaları engeller veya azaltır. Kas gevşemesi nedeniyle mesanenin idrar depolama kapasitesi de artar ve hasta daha az işeme ihtiyacı duyar. Antimuskarinik ilaçlar, noktüri olarak bilinen geceleri sık sık idrara çıkma durumunu tedavi etmek için de kullanılabilir. Antimuskarinik ilaçlar stres tipte idrar kaçırma için genellikle etkili değildir, çünkü bu durum genellikle detrusor kasının aşırı aktivitesinden ziyade, idrar kanalının dirençsizliğinden ve aşırı hareketliliğinden kaynaklanmaktadır.. 3- İdrar Kanalına ve Vajinaya Uygulanan Ped ve Cihazlar Bu kategorideki uygulamalar mekanik olarak idrar yolunu baskı altında tutmaya yarayan mekanik medikal ürünlerdir. İdrar kanalına uygulanan ve idrar kanalında tıkaç görevi gören yumuşak tampon benzeri, tek kullanımlık, medikal malzemedir. Bunlar geçici süre, spor yaparken veya bir aktivite süresince kullanılmaktadır. İşeme sırasında takılır, aktivite sırasında takılır Pezer, vajina içine konulan ilaç, ovül, fitil, alet ve cihazları ifade eder. İdrar kaçırması olan kadınlarda vajinaya yerleştirilen ve tüm gün boyunca kalan esnek bir silikon halkalardır, idrar kanalına mekanik destek yaparak idrar kaçağını engellerler. Cihaz özellikle vajinal sarkması olan kadınlarda da kullanılmaktadır. Çok çeşitli şekil ve boyutta olan pezerler vardır, cihaz vajinaya yerleştirilir, pelvik organ sarkması nedeniyle yer değiştiren dokulara destek sağlar. 4- İdrar Kanalına Yapılan Enjeksiyonlar ve Girişimsel İşlemler İdrar kanalında yer kaplayan ve hacim yapan madde enjeksiyonları İdrar kanalını çevreleyen dokuya sentetik, hacim yapan ve yer kaplayan bir malzeme enjekte edilir, böylece idrar kanalının kapalı kalmasına ve idrar sızıntısının azaltılmasına yardımcı olur. Bu prosedür daha çok stres tipi idrar kaçırma tedavisine kullanılmaktadır ve genellikle ameliyat gibi daha invaziv tedavilerden daha az etkilidir ve bir kereden fazla tekrarlanması gerekebilir. Botoks OnabotulinumA enjeksiyonu Botolinum toksini, Clostridium botulinum bakterisinin ve ilgili türlerin oluşturduğu toksik bir maddedir ve kaslarda kısmi felç yapmaktadır. Botox, mesane kasına endoskop yardımı ile 20-30 farklı alana enjekte edilir, mesane kasında kısmi felç yapar, etkisi 6 ay ila 1 yıl boyunca etkisi devam eder. Elektriksel sinir uyarıcı yerleştirilmesi Nöromodülasyon olarak da bilinen sinir uyarımı, elektriksel titreşimleri kullanarak mesaneyi kontrol eden sakral sinirleri uyarmak suretiyle tedavi yapılan bir yöntemdir. 2 çeşit sinir uyarımı vardır Ayak bileği seviyesinde iğne kullanılarak kaval kemiği sinirinintibial sinir uyarımı yapılır, yada kalçaya yerleştirilen bir çip yardımı ile sakral sinir demeti uyarımı yapılır. Sakral sinirleri uyarmak suretiyle aşırı aktif mesane kontrol edebilir. Bu tedavi metodu diğer tedavilerin işe yaramadığı durumlarda tercih edilmektedir. Bahsedilen iki tip sinir uyarımı şu şekildedir Tibial-kaval kemiği Sinir Uyarımı Ayak bileği bölgesinde kaval kemiği sinirini bir iğne uçlu elektrod ile elektriksel olarak uyarmayı ifade eder. Uyarılan sinir gerisin geriye kasık bölgesindeki sakral sinir yumağınıplexus uyarır. Bu işlem haftada bir, yarım saat boyunca, 12 seans uygulanır. Etkisi geçince tekrarlanabilir. Sakral sinir uyarımı Mesane kontrolünü sağlayan derin kasık bölgesinde yer alan sinirleri sakral sinirler uyarmak için ağrısız elektriksel uyarı veren implantlar kullanılmasını ifade eder. Bu amaçla kullanan iki tür cihaz vardır. Bunlardan biri kalça cildi altına bir çipchip yerleştirilir ve uzantısı olan ve çip ile sakral bölge arasında bağlantı kuran ince bir elektrod bel bölgesindeki sakral sinir yumağını uyaracak şekilde yerleştirilir, önce uyarı verilerek test edilir, eğer mesane cevap veriyorsa işlem sonlandırılır. Diğer tip ise vajinaya yerleştirilen istenildiğinde çıkarılabilen, yine sakral sinirlere uyarı veren cihazdır. Cihaz, mesaneye ulaşan sinirlerin elektriksel uyarımını kontrol eder. Uyarı değiştiğinde, mesane aşırı aktivitesini baskılar, işeme isteğini etkili bir şekilde baskılar, hastanın şikayetlerini etkili bir şekilde geriletir. Cip’in yerleştirildiği alanda ağrılar olabilir, çip yer değiştirebilir, pili bitebilir veya enfeksiyon nedeni olabilir. 5- İdrar Kaçırmanın Ameliyatla Tedavisi Diğer tedaviler işe yaramadığı durumlarda hastaya cerrahi tedavi seçenekleri sunulabilir, ameliyatla tedavi seçenekler erkekte ve kadınlarda az da olsa farklılıklar arz etmektedir. Kadınlarda İdrar Kaçırmanın Cerrahi Tedavisi Eğer stres tipi idrar kaçırma şikayeti var ve diğer yöntemler işe yaramazsa cerrahi tedavi önerebilir. Cerrahi bir yönteme başvururken, hastanın idrar kaçırma tipi ve şiddeti, yaşı, beklenen yaşam süresi, cinsel aktif olup olmaması, genel sağlık durumu dikkate alınır. Askı yerleştirilmesi Askı yerleştirilmesi, stres tipi idrar kaçırması olan kadınlarda standart, en çok önerilen cerrahi tedavi yöntemidir. Karışık tipte idrar kaçırması olanlarda da zaman zaman başvurulan bir yöntemdir, ancak etkinliği stres tip idrar kaçırmada alınan sonuçlara göre daha düşüktür. Askı ameliyatında idrar kanalının ortasından silikon bant ile kemiğe veya karın duvarına asılır. Askılar pelvik taban kaslarına destek sağlar ve idrar kanalı dolu bir mesaneye karşı daha iyi bir direnç gösterir. Değişik askı türleri vardır, cerrahın bilgi, beceri ve tecrübesine , ve hastanın ihtiyacına göre seçim yapılmaktadır. Askı çeşitlerinden; sentetik, insan veya hayvan dokusundan elde edilmiş olanlar, değişik uzunluk ve kalınlıkta olanlar , dokuya tutunma şekilleri farklı farklı olanlar vardır. Asıldığı dokuya göre pubiseretropubik ve obturator-TOT transobturator-TOT alandaki dokuya olmak üzere iki tipi vardır. Burch AmeliyatıKolposüspansiyon Burch Ameliyatı yine stres tip idrar kaçırmanın tedavisinde uygulanan temel bir cerrahi yöntemdir, bazı karışık tipte idrar kaçırması olan kadınlarda da uygulanmaktadır. Amaç mesane çıkışını-boynunu tekrar konumlandırarak dolu bir mesaneye karşı daha iyi direnç göstermesini sağlamaktır. Ameliyat komplikasyonu olarak; düşük oranlarda da olsa ameliyat sırasında mesane ya da idrar kanalında, ve barsak yaralanması, kanama olabilir. Kadınlarda idrar yoluna artifisyelYapay sfinkter yerleştirilmesi Artifisyel-yapay üriner sfinkter yerleştirilmesi stres tipi idrar kaçırma için ikinci basamak tedavi seçeneklerinden birisidir. Yapay idrar yolu sfinkter yerleştirilmesinde, elle kontrol edilebilir pompası yardımıyla idrar yolu etrafına sarılmış kafın-manşonun sıkıştırılıp gevşetilmesi ile mesaneyi kontrol etmemizi sağlar, böylece idrar kaçırma engellenir, istediğimiz zaman pompayı gevşetip idrar rahatça yapılabilir. Amaç, hapşırma, öksürme, gülme, koşma gibi stres aktiviteleri sırasında idrar kaçırmayı azaltmaktır. Yapay idrar yolu sfinkteri, üretranın etrafına yerleştirilen şişirilebilir-tansiyon aleti manşonu gibi bir kaf, rezervuar ve kafı kontrol eden bir pompadan oluşur. Artifisyel-yapay üriner sfinkter yerleştirilmesi ameliyatında; cerrah, önce karın alt bölgesinde bir kesi yapar, daha sonra idrar kanalı etrafına cihazın kaf-manşonunu yerleştirir ve uygun alana rezervuarı konumlandırır, son olarak pompa vajina dudaklarınalabia’ya yerleştirilir ve cihazın iki parçası arasındaki bağlantı tamamlanır. Cihaz tam iyileşmenin olabildiği 4-6 hafta sonra kullanmaya başlanır, bu süre zarfında doktor tarafından aktive edilinceye kadar kaf açık halde bırakılır. Kadında yer kaplayan maddelerle enjeksiyon tedavisi Stres tipi idrar kaçırması olan kadınlarda idrar kanalı duvarına hacim yapabilecek ve dolayısıyla direnci kesmen artırıcı madde enjeksiyonları yapılabilir. Enjeksiyon yapılan maddeler sıvı-jel kıvamındadır, uygulama yapıldıktan sonra idrar kanalının süngerimsi yapısı içinde katılaşır ve yer kaplayan bir yapıya dönüşür, böylece idrar kanalında kısmi de olsa mesaneye karşı daha dirençli hale gelir, ancak etkisi enjeksiyonun etkisi zamanla azalabilmektedir. Yer kaplayıcı ajanlar sentetik maddelerden üretilmekte ya da sığır kollajeninden elde edilmektedir. Erkeklerde İdrar Kaçırmanın Cerrahi Tedavisi Eğer stres tipi idrar kaçırma şikayeti var ve diğer yöntemlerle sonuç alınamaz ise cerrahi tedavi önerebilir. Cerrahi bir yönteme başvururken, kadınlarda olduğu gibi, hastanın idrar kaçırma tipi ve şiddeti, yaşı, beklenen yaşam süresi, cinsel aktif olup olmaması, genel sağlık durumu dikkate alınır. Erkeklerde askı yerleştirme Askı yerleştirilmesi, stres tipi idrar kaçırması olan erkerlerde kadınlarda olduğu gibi çok tercih edilen standart cerrahi tedavi yöntemidir. Askılar, prostatektomi sonrası orta ve şiddetli idrar kaçırmanın varlığında önerilebilir. Ayrıca diğer cerrahi tedavilerinin mümkün olmadığı ya da hastanın bir cerrahi yöntemi benimsememesi durumunda askı yöntemi düşünülebilir. Askı ameliyatı pelvik taban kaslarına destek sağlar ve idrar kanalının dolu bir mesane basıncına karşı daha iyi direnç göstermesini sağlar. Amaç, askı ile idrar kanalını veya mesane boynunu yeniden konumlandırarak stres tip idrar kaçırmayı önlemeye yöneliktir. halihazırda kullanılan İki kollu, dört kollu ve ayarlanabilir, sentetik veya hayvan dokusundan elde edilen, çeşitli askı tipleri mevcuttur. Seçim doktorun bilgi, beceri ve tecrübesine yada hastanın bireysel durumuna ve ihtiyacına göre belirlenir. Askıyı yerleştirmek için, anestezi altında, testis-anüs arası bölgeye-perineye bir kesi yapılır, idrar kanalı etrafına hamak gibi serilen iki kollu askının uçları pubik kemiğin hemen üstündeki ya da hemen komşuluğundaki dokuya tutturulur. Dört kollu askılarda ise iki uç kasık etrafındaki dokuya tutturulurken, diğer iki ucu pubik kemik etrafındaki dokuya tutturulur. Ayarlanabilirbir kaç tipi vardır askılar için, ayarlama yapan cihaz-rezervuar karından alt bölgesine yapılan kesiden pelvik bölgeye yerleştirilir. Ameliyattan bir gün sonra sondası alındıktan sonra hasta taburcu edilebilir. Yaranın tamamen iyileşmesi 6 haftaya kadar sürebilir, bu dönemde pelvik bölgede ağrı, idrar yaparken yanma olabilir. İşedikten sonra mesanede kalan idrar miktarı fazla olursa hastanede kalma süresi uzayabilir. Erkekte Yapay-suni kompresyon araç Balon yerleştirilmesi Balon olarak da bilinen yapay kompresyon araçları, erkekte orta ve şiddetli stres tipinde idrar kaçırmada başlıca tedavi yöntemi olarak kabul edilmektedir. Ayrıca diğer cerrahi tedavilerinin mümkün olmadığı ya da hastanın bir cerrahi yöntemi benimsememesi durumunda bu yöntem düşünülebilir. Mesane boynunun hemen altına yerleştirilen balonlar idrar yolunun sıkıştırarak dolu bir mesaneye karşı daha iyi direnç oluşmasını sağlarlar. Balonların temel amacı hapşırma, öksürme, koşma veya ağır yük kaldırma gibi stres aktiviteleri sırasında idrar kaçırmayı engellemektir. Bu yapay kompresyon cihazları, su tutan bir balon, küçük bir titanyum port ve balon ile portu birbirine bağlayan tüpten oluşur. Port, balon içindeki sıvının doktor tarafından ayarlanmasına izin verir. Ameliyatta perineye bir kesi uygulanır, röntgen ışını kılavuzluğunda floroskopi, ilk balon prostatın altında idrar kanalının bir yanına yerleştirir, eğer hasta daha önce radikal prostatektomi geçirdi ise balon mesane boynunun hemen altına yerleştirilir, aynı işlem daha sonra idrar kanalının diğer tarafına uygulanır. Son olarak titanyum portları skrotuma yerleştirir ve balonlarla bağlantıları yapılır. Bu yolla, balonların hacmi kolaylıkla ayarlanabilir. Genellikle operasyondan sonra bir gün sonra idrar dası çekilir, birkaç gün sonra da hastaneden taburcu edilir, işemeyle ilgili sıkıntı olursa ya da işedikten sonra mesanede kalan idrar miktarı fazla olursa hastanede kalma süresi biraz uzayabilir. Yaranın tamamen iyileşmesi 6 hafta kadar sürebilir. Bu süre içinde pelvik bölgede ağrı ya da işeme sırasında yanma olabilir. Erkeklerde idrar yoluna artifisyelYapay sfinkter yerleştirilmesi İdrar yoluna artifisyel sfinkter uygulaması kadınlarda olduğu gibi, stres tip idrar kaçırmada uygulanan cerrahi yolla protez yerleştirilmesini ifade eder. Yapay idrar yolu sfinkter yerleştirilmesi ile, elle kontrol edilebilir pompası yardımıyla idrar yolu etrafına sarılmış kafın-manşonun sıkıştırılıp gevşetilmesi ile mesaneyi kontrol etmemizi sağlar, böylece idrar kaçırma engellenir. Amaç hapşırma, öksürme, koşma veya ağır kaldırma gibi aktiviteler sırasında idrar kaçırmayı azaltmak veya engellemektir. Yapay idrar yolu sfinkter yerleştirmesi, ciddi ölçüde idrar kaçırması olan veya askı yerleştirilmesi sonrasında tam ya da kısmi iyileşme sağlanamadığı hastalarda önerilir. Yapay idrar yolu sfinkter yerleştirilmesi uzun süreli etkiye sahiptir ve hayat kalitesini önemli ölçüde iyileştirir. Cerrahi planlanmadan önce cihazın nasıl çalıştığını ve nasıl rahatlıkla kullanabileceğini hastaya anlatılır, çeşitli testler yapılır, ve sfinkter protezi ihtiyacı belirlenir. Yöntem için genellikle spinal anestezi uygulanmakla birlikte, bazı hastalarda genel anestezi önerilebilir. Ameliyatta, idrar kanalı etrafına çepeçevre kaf-manşon yerleştirmek üzere perineye bölgesine kesi yapılarak bölgeye ulaşılır, kaf yerleştirildikten sonra alt karın bölgesine yapılan ikinci bir kesiden cihazın rezervuarı pelvik bölgeye yerleştirilir. Son olarak pompa testis torbasına yerleştirilir ve cihazın iki parçası arasındaki bağlantı tamamlanır. 4-6 hafta sonra aktive edilinceye kadar kaf açık halde bırakılır ve kullanıma müsaade edilmez. Ameliyat komplikasyonları arasında; ameliyat sırasında rektum, bağırsak, idrar kanalı ve mesanede yaralanma, kanama ve enfeksiyonlar sayılabilir. Ameliyat sonrasında idrar yapamama ve/veya sıkışma tipinde idrar kaçırma riski az da olsa vardır. Cihazın zaman içinde idrar kanalında erozyon-tahriş, darlık oluşmasına neden olabilir, ayrıca mekanik olarak bozulma riski az bir olasılık olsa bile vardır. Erkekte yer kaplayan maddelerle enjeksiyon tedavisi Stres tipi idrar kaçırması olan erkeklerde kadınlarda olduğu gibi idrar kanalı duvarına hacim yapabilecek ve dolayısıyla idrar kanalının direnci kesmen artırıcı madde enjeksiyonları yapılabilir. Enjeksiyon yapılan maddeler sıvı-jel kıvamındadır, uygulama yapıldıktan sonra idrar kanalının süngerimsi yapısı içinde katılaşır ve yer kaplayan bir yapıya dönüşür, böylece idrar kanalında kısmi de olsa mesaneye karşı daha dirençli hale gelir, ancak etkisi enjeksiyonun etkisi zamanla azalabilmektedir. Yer kaplayıcı ajanlar sentetik maddelerden üretilmekte ya da sığır kollajeninden elde edilmektedir. Enjeksiyon tedavisi diğer tedaviler için uygun olmadığı ya da diğer tedavileri reddeden hastalarda bir seçenek olarak hastaya sunulmaktadır. İşlem, kapalı endoskopik ve günübirlik olarak, idrar kanalına yönlendirilen iğne ile direkt görüş altında yapılmaktadır. Bir gün sonra sonda alınır, hafif kanama, geçici idrar tıkanmaları gelişebilir. Düşük bir olasılık da olasa enfeksiyon ve idrar kanalında tahriş ve erezyon gelişebilmektedir. 6- İdrar Kaçırmalarında kullanılan Emici Pedler ve Kateterler Tıbbi ve cerrahi tedaviler idrar kaçırmayı ortadan kaldıramıyorsa, idrar kaçırmanın verdiği rahatsızlığı ortadan kaldırmaya veya hafifletmeye yardımcı olan bazı endüstriyel ürünleri kullanılabilir Pedler ve koruyucu giysiler Bu amaçla üretilen ürünler çoğu aslında normal iç çamaşırlarından daha hacimli değildir ve günlük kıyafetlerin altına kolayca giyilebilir ve gizlenebilir. İdrar damlaları bir damla toplayıcıda toplanır, hasta altını ıslatmadan belli bir süre sosyal yaşantısını sürdürebilir. Penisin üzerine giyilen ve sıkı bir şekilde oturan ucunda damla emici dolgu cebi olan iç çamaşırlar bulunmaktadır. Temiz aralıklı kateterizasyonTAK Temiz aralıklı kateterizasyon mesanennin düzgün ve tam boşalmadığı için idrarını tutamayan taşma tipi idrar kaçıran hastalarda, mesaneyi tam boşatmayı temin etmek, hastanın kendi kendine tek kullanımlık idrar sondası ile boşaltmasını ifade eder. Hastanın ihtiyacına göre günde bir ile 6 defaya kadar bu işlemi tekrarlaması gerekebilir. Bu yöntemle hastanın idrar kaçırması engellenmekte, idrarı tam olarak boşaltmak suretiyle böbreklere olan baskıyı azaltmakta, böylece böbrek fonksiyonları korunmaktadır. 7- İdrar Kaçırmada Mesane Büyütme Ameliyatları Augmentasyon İdrar kaçırma ilaçlarla ve diğer tedavilerle düzelmemişse, mesane kapasitesinin yetersiz ve küçük olmasına bağlı ise mesane büyütme-augmentasyon ameliyatı seçeneği hastaya sunulabilir. İşlemin amacı mesane kapasitenizi arttırmaktır. Bu ameliyatla mesane dolduğunda oluşan basınç azalır ve daha fazla idrarı depolayabilecek hale gelir. Ameliyat karnınızın alt kısmına bir kesiden, karın içine girilir, ince barsaklardan alınan bir parça mesaneyi büyütmede kullanılır. Bu işlem, mesane büyütmesi veya augmentasyon sistoplastisi olarak bilinir, günümüzde nadiren gerek duyulur. Prof. Dr. Fatih Atuğ, prostat kanseri tanısında kullanılan Füzyon biyopsi hakkında bilgi verdi. Prostat kanseri çok ileri evrelerin dışında nadiren bir belirtiye yol açar ve prostat kanserli hastaların büyük çoğunluğunda hiç bir belirti görülmemektedir. Dolayısı ile prostat kanseri şüphesi, ya parmakla rektal muayenedeki bir anormallik veya psa seviyesindeki yükselme neticesinde oluşmakta ve bu hastalarda prostat iğne biyopsisi yapılmaktadır. Prostat iğne biyopsisi genellikle ultrason eşliğinde rektal yoldan yapılır. Prostat’ tan doku örneği almak için18 G çapında iğne kullanılmaktadır. Prostat Biyopsiye Hastanın Hazırlanması Hastalar prostat biyopsisi hakkında bilgilendirilmeli ve biyopsi işleminin yan etkileri ve olabilecek komplikasyonlar anlatılmalıdır. Kan sulandırıcılar aspirin, kumadin, plavix vs. prostat biyopsisinden 7-10 gün önce kesilmelidir. Prostat Biyopsisinden Önce Antibiyotik Kullanımı Prostat biyopsilerinde enfeksiyondan korunmak amacıyla antibiyotik kullanılabilmektedir. Antibiyotik kullanımının yapılmadığı merkezlerde mevcuttur. Ancak AUA Amerikan Üroloji derneği prostat biyopsilerinden önce mutlaka antibiyotik kullanılmasını önermektedir. Kliniğimizde işlemden önce ve sonrasında antibiyotik kullanmaktayız. Yapılan çalışmalarda antibiyotik kullanımının enfeksiyon oranını azalttığı ve komplikasyonları minimale indirdiğini göstermiştir. Ancak prostat biyopsisi yapılan hastalarda bakteriemi veya sepsis % oranlarında Biyopsisinden Önce Barsak Temizliği Barsak temizliğini rektumdaki dışkı miktarını azaltmak amacıyla yapmaktayız. Böylece hem transrektal ultrasonografi esnasında prostatın daha iyi görüntüsü elde edilmekte hem de oluşabilecek prostat enfeksiyon riski Biyopsisinde Analjezi Prostat biyopsisinde lokal anestetikler ile prostat bezi uyuşturulmakta ve ağrı kontrolü sağlanabilmektedir. Bu işlem için genellikle %2 lik lidokain ile prostatın sinirlerinin çevresine veya prostat seminal vezikül bileşkesine anestezi uygulanmaktayız. Hastalar bu şekilde tama yakın analjezi oluşmakta ve hastalar hemen hemen hiç ağrı hissetmemektedirler. şekil Prostat Biyopsi Teknikleri Biyopsilerin alınma yeri ve sayısı İlk önce prostatın ultrasonografik olarak boyutları ölçülür ve büyüklüğü hesaplanır. Biyopsi işlemi için 18 G iğne takılı biyopsi tabancası teknikleri ve alınan biyopsi sayıları aşağıdaki Biyopsi altı kadran biyopsi Sextant gemicilikte kullanılan ve gökcisimlerinin yüksekliğini ölçmekte kullanılan bir alettir ve altıda bir anlamına gelmektedir. Prostatın her iki tarafından taban, orta ve apex biyopsileri alınır. Böylece sağ yarısından 3, sol yarısından 3 olmak üzere 6 adet parça alınmış olur. şekil Extended biyopsi 10-12 kadran biyopsiler Yapılan çalışmalarda sextant altı kadran biyopsilere ek olarak alınan lateral biyopsiler ile kanser saptanma oranlarının arttığı görülmüştür. Günümüzde sextant altı kadran biyopsilerin kanser tespit edilebilmesi amacıyla yetersiz olduğu kabul edilmektedir ve biyopsiler genellikle 12 kadran olarak yapılmaktadır. şekil Prostat hacmi 50 cc nin üzerinde olanlarda ek olarak transizyonel zon biyopsileri alınabilmektedir. Seminal vezikül er bezi keseleri biyopsileri muayenede veya ultrasonda bir anormallik olmadıkça rutin olarak uygulanmamaktadır. Bazı merkezlerde ise psa 30’un üzerinde olduğunda erbezi kesesi biyopsisi rutin olarak çok merkezde extended biyopsi tekniği tercih edilmektedir. Extended biyopsi tekniğinde, kanser yakalama oranları, altı kadran kadran sextant biyopsilere oranla daha yüksektir. Extended biyopsilerde prostatın apeksi ve anterior bölgesinden mümkün olduğunca örnekleme yapılmasına dikkat edilmelidir. figüre oncology. Prostatın apex bölgesinden biyopsi alırken, iğnenin açısına dikkat etmelidir. Biyopsi iğnesi rektum duvarından 45 derecelik bir açıyla ilerletildiğinde apex bölgesindeki dokuları atlamakta ve bu bölgelerin örneklemesi yapılmamaktadır. şekil Şekil Prostatın apex bölgesinden biyopsi alırken, iğnenin açısına dikkat etmelidir. Biyopsi iğnesi rektum duvarından 45 derecelik bir açıyla ilerletildiğinde apex bölgesindeki dokuları atlamakta ve bu bölgelerin örneklemesi biyopsi iğneleri ortalama olarak 15-17 mm uzunluğunda doku örneği alabilmektedir, bu mesafe ise prostatın ön yüzünden doku örneklemesi yapmak için yeterli olmamaktadır. Bütün bu sebeplerden dolayı prostat biyopsisi yaparken bu noktalara dikkat etmek gerekmektedir. Prostat biyopsilerinde yapılan yanlışlardan bir tanesi de şekil te gösterilmektedir. Şekil A. Biyopsi alınan yerler birbirine yakın, sadece prostat’ın orta bölgesinden biyopsi alınmış. Prostatın taban basis ve ön apex kısmındaki kanserler atlanmış. B. Biyopsi alınan yerler uygun aralıkta ve prostatın bütün bölgeleri Biyopsisi Daha önceden bir veya iki kez biyopsi yapılmış ve prostat kanseri tespit edilememiş hastalarda, eğer PSA yüksekliği devam ediyorsa veya parmakla muayenede prostat kanserini düşündürecek bulgular var ise bu hastalara tekrar biyopsi yapılmalıdır. Bu tür hastalara genellikle yirmi veya daha fazla sayıda parça alınan satürasyon biyopsileri yapılmaktadır. şekil . Satürasyon biyopsisi transrectal veya transperineal yoldan yapılabilmektedir. Yapılan çalışmalarda, önceden negatif biyopsileri olan hastalarda genellikle anterior ve apikal bölgelerin yeterince örneklenemediği görülmüştür. Transperinael biyopsilerin avantajı prostatın apikal ve anterior bölgelerinden yeterince örnekleme yapılabilmesidir. Bu nedenlerden dolayı tekrarlanan biyopsilerde transperineal yolu tercih etmekteyiz. Prostat biyopsi işleminden sonra görülebilen komplikasyonlar Prostat Biyopsisinden Sonra Enfeksiyon prostat biyopsilerinden sonra görülebilen bir komplikasyondur. Genellikle hafif ateşle seyredebilen semptomatik üriner sistem enfeksiyonu şeklinde ve ağızdan veya damardan antibiyotikler ile kolaylıkla tedavi edilebilir. Ancak son yapılan çalışmalar, yüksek ateşle seyreden üriner sistem enfeksiyonu ve akut prostatit gibi enfeksiyonların da % 2 oranında görülebildiğini göstermektedir. Bir diğer önemli nokta prostat biyopsilerinde koruma amaçlı kullanılan kinolon grubu antibiyotiklere artan oranda direnç görülmeye Biyopsisinden Sonra Kanama Prostat biyopsilerinden sonra hastaların yaklaşık %23-63’ünde hematüri görülebilmektedir. Rektal kanama ise hastaların yaklaşık % -%21’inde görülebilmektedir. Ancak her ikisi de genellikle kendiliğinden düzelmektedir. PSA, prostat bezi tarafından üretilen bir maddedir. PSA değerinin takibi erkek sağlığında, özellikle prostat hastalıklarının teşhisi noktasında önemli bir yere sahiptir. Yükselme gösteren PSA değerleri, kötü huylu prostat büyümesini yani prostat kanserini işaret edebildiği gibi, prostatit prostat iltihabı ve iyi huylu prostat büyümesi gibi kanser dışı rahatsızlıkların varlığını da gösterebilir. Erkeklerin çoğunda PSA değerleri, 4 ng/ml'nin altında olup, bu değer günümüzde daha çok prostat kanserinin risk sınır değeri olarak kabullenilmiştir. Ancak daha düşük PSA değerlerine rağmen kanser tanısı almış hastalar vardır. Özellikle erken yaşlarda PSA değerinin üst sınırı 3 ng/ml hatta ng/ml’ ye kadar indirilmektedir. Son çalışmalar, parmakla rektal muayenede prostatı normal, PSA değeri de 4 ng/ml'nin altında olanların bile %15 civarındaki bölümünde prostat kanseri olduğunu göstermektedir. Yine aynı şekilde PSA değerleri 4 ile 10 arasında olan hastalarda bu olasılık değeri %25 civarında ve 10'dan fazla ise de bu olasılık değeri %'67 yi bulmaktadır. Uzmanlar, geçmişte 4 ng/ml'den düşük olan PSA değerlerini normal olarak kabul ediyorlardı. Günümüzde çeşitli araştırmaların sonuçlarına bağlı olarak, bu sınır değeri sorgulanmaktadır. Bazı araştırmacılar, normal sınır değeri olarak 2,5 ve 3 ng/ml'yi, kabul etmeyi önermektedirler. Bu sayede hastalık potansiyeli gösteren genç hastaların daha hızlı teşhis edilmesi olanaklı olacaktır. Genç erkeklerde, prostat büyümesi rahatsızlığı görülmesine rağmen, PSA test değeri düşük çıkabileceğinden bunlarda 2,5 ng/ml üzerinde çıkan test değeri sonuçları, dikkate alınması gerekli bir durum olarak ileri sürülmektedir. PSA değerinin önemi kadar, yıllık PSA yükselme hızı da önem taşır. PSA velositesi artış hızı yıllık ve altında olanlar, ve üzerinde olanlara göre prostat kanseri açısından daha az riske sahip olurlar. PSA testini yükselten iyi huylu nedenler daha çoktur. Birçok erkek sadece yaşlanmadan ötürü ya da prostat dokusundaki büyümeye bağlı yüksek PSA değerine sahip olabilir. Buna rağmen bu kişilerde, kanser rahatsızlığı olmayabilir. Aksine durumdaysa, kandaki PSA değerinin düşük olması da kişide prostat kanseri varlığı olasılığını ortadan kaldırmaz. Her şeye rağmen bir çok durumda, PSA kan testi prostat kanserinin teşhisi için yararlı bir testtir. PSA Testi Prostat Kanserinin Taraması İçinProstat spesifik antijen ölçümü kandan yapılan ve prostat kanserinin erken tanısında kullanılan bir testtir. PSA prostat hücrelerince yapılır ve üretilen PSA’nın bir kısmı prostattan kana geçer. Kana geçen bu PSA düzeyi ölçülür ve prostat kanseri taramasında kullanılır. Yaş arttıkca kandaki PSA miktarı artar. Yaş gruplarına göre normal kabul edilen serum PSA seviyeleri Tablo l’de gösterilmiştir. Prostat enfeksiyonları, iyi huylu prosttat büyümeleri veya prostat kanseri gibi durumlarda PSA’nın kana geçişinde artış olur. Rektal muayene ve prostat biyopsisi gibi klinik uygulamalar da PSA düzeyini artırır. PSA düzeyi kanda normalden daha yüksekse diğer tanı testlerine ihtayaç duyulur. YAŞ PSA40-49 ng/ml50-59 ng/ml60-69 ng/ml70-79 ng/mlTablo 1 Yaşa özgü normal serum PSA değerleri Psa Testi Niçin Yapılır?Doktorunuz bazı risk faktörlerinide göz önünde bulundurarak bir veya daha fazla sayıda PSA ölçümünü tavsiye edebilir. Bu durumlara örnek olarak ;* 50 yaşın üzerinde olmak* 40 yaşın üzerinde olmak ve ailenizde prostat kanseri tanısı konmuş akrabanızın olması Bu durumlarda kanser normalden daha sık saptanabilir.* Yapılan rutin prostat testlerinde anormal bir bulgunun saptanması.* Bir takım prostat klinik göstergelerinin olması. Örneğin; Sık idrara çıkmak özellikle gece, ani idrar yapma isteği, idrar kaçırma, hematüri veya idrar yaparken ağrı olması. PSA Ölçümü Nasıl Yapılır?PSA ölçümü prostat tesleri içersinde doktorunuzca ilk istenecek test olacaktır. Daha sonra PSA ölçümü için kan vermeniz gerecektir. Bu hastanece daha önceden planlanmış kan verme merkezinde yapılacaktır. Kan kolunuzdan alınacak ve inceleme için labaratuvara gönderilecektir. Sonuçların AlınmasıTest sonuçlarının alınma zamanı labaratuardan labaratuara farklılıklar göstermektedir. Doktorunuza sonuçların ne zaman çıkacağını sorunuz. Sonuçlar çıkınca siz ve doktorunuz sonuçları inceleyecek ve tartışacaksınız. Normal bir PSA değeri bir takım faktörlerden etkilenir. Bunlar yaşınız, semptomlarınız ve varsa daha evvelki PSA sonuçlarınızdır. Bu faktörler PSA test sonuçları yorumlanırken göz önüne alınırlar TakipEğer test sonuçları prostatınızın sağlıklı olduğunu gösteriyor ise doktorunuz bu bilgileri gelecekte neler olabileceğine size göstermede kullanabilir. Eğer PSA seviyeniz normalin üzerinde ise doktorunuz ek tetkikler isteyerek yükselmiş PSA seviyesinin enfeksiyona mı, büyümüş prostat veya kanseremi bağlı olduğunu araştıracaktır. Bu testler içinde diğer kan incelemeleri idrar tahlili ve idrar kültürü,ultrason veya prostst biopsisi yer alabilir. Sonuçların DeğerlendirilmesiBelirgin bir prostat problemi saptandığı zaman siz ve doktorunuz tedavinin nasıl olacağını en iyi karar verecek insanlarsınızdır. Sizin görüşleriniz şunları kapsayabilir* İzlem Herhangi bir tedavi denenmeden önce durumunuz yakından takip edilir.* Enfeksiyon veya BPH için medikal tedavi* Büyümüş prostatnın alınmasına yönelik cerrahi* Kanserli prostatın alınmasına yönelik cerrahi* Radyoterapi, hormon tedavisi veya prostat kanserine yönelik diğer tedaviler. PSA’nını en değerli yanı, radikal prostatektomi sonrası nükslerin saptanmasındadır. PSA’nın radikal prostatektomi sonrası sıfıra inmesi beklenir aksi rezidüel hastalık varlığını düşündürür. Radikal prostatektomi sonrası başlangıçta sıfıra inen PSA değerleri sonradan yükselirse, bu hastalığın nüks ettiğini düşündürür. Sağlığınız İçinPSA ölçümünüz normalden yüksek değilse belirli aralıklar ile PSA ölçümlerinizi yaptırmanız Kanser Birliği ve Amerikan Ürologlar Birliğinin bu konudaki tavsiyeleri * 50 Yaşın üzerinde heryıl periyodik olarak PSA ölçümü yapılması.* 40 Yaşın üzerinde ve Amerikalı veya Afrikalı iseniz yada ailenizde prostat kanseri tanısı konmuş akrabanız varsa periyodik olarak PSA ölçümünüzü her yıl düzenli olarak yaptırmanızdır. UNUTMAYIN 3 HARF HAYATINIZI KURTARABİLİR PSA

prostat spesifik antijen psa nedir